ျမန္မာ့ခံတပ္မ်ား

ဇာတိမာန္ကုိျပသခဲ့ရာ ဧရာ၀တီ၏ ေနာက္ဆံုးခံတပ္မ်ား

အဂၤလိပ္-ျမန္မာ တတိယစစ္ပြဲတြင္ အဂၤလိပ္တုိ႔က ျမန္မာတုိ႔ကို အျပင္းထန္ဆံုး အခက္ခဲဆံုးႏွင့္ ေနာက္ဆံုးတိုက္ခိုက္ခဲ့ရသည့္ တိုက္ပြဲႏွစ္ခုမွာ မေကြးတိုင္းေဒသႀကီး ဧရာ၀တီျမစ္၏ အေရွ႕ဘက္ကမ္းႏွင့္ အေနာက္ဘက္ကမ္းတုိ႔တြင္ ဓားလြယ္ခုတ္ အေနအထားရွိေနသည့္ ေဂြးေခ်ာင္းခံတပ္ႏွင့္ မင္းလွခံတပ္တုိ႔မွာ ျဖစ္ပြားသြားခဲ့သည္ ဆိုသည္ကို ျမန္မာကသိသလို ကမၻာကလည္း သိေနသည္။

ဧရာ၀တီျမစ္ရဲ႕ ေနာက္ဘက္ ျမစ္ဆိပ္ မတ္ေစာက္လွသည့္ ကမ္းပါးကေန တက္သြားၿပီးရင္ေတာ့ မင္းလွၿမိဳ႕ဆိုသည့္ ဆိုင္းဘုတ္ႀကီးကို ေတြ႕ရၿပီး ေဘးခ်င္းကပ္လ်က္မွာေတာ့ ႀကီးမားခန္႔ထည္ ေရွးက်သည့္ အုတ္႐ိုးနီနီ အေဆာက္အအံုႀကီး ထီးထီးမားမား ရပ္တည္ေနသည္ကို ဘြားခနဲ ေတြ႕လိုက္ရမည္ ျဖစ္သည္။ တ႐ုတ္ျပည္က ဂရိတ္ေ၀ါ အေဆာက္အအံုႀကီးလိုမ်ဳိး အီဂ်စ္ႏုိင္ငံက သဲကႏၲရမ်ား အတြင္းက အေဆာက္အအံုႀကီးမ်ားလို ႀကီးမားခံ့ထည္မႈရွိေနသည္။

ထက္ေအာက္၀ဲယာ ျမင္ျမင္သမွ်ကို ေမွ်ာ္ၾကည့္ေမာ္ၾကည့္ ေနရသည္မွာ ဇက္ေညာင္းသြားမည္ ျဖစ္ေသာ္လည္း ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ရွားပါးလွသည့္ ေရွးေဟာင္း အေဆာက္အအံုႀကီးဆိုသည့္ အသိစိတ္က စိတ္ထဲေက်နပ္မႈကို ရရွိခံစားသြားရမည္မွာ အေသအခ်ာပင္။
တကယ္ဆိုေတာ့ ေဟာင္းႏြမ္းေနသည့္ အုတ္႐ိုးနီနီ အေဆာက္အအံုႀကီးရဲ႕ေနာက္တြင္ ခမ္းနားထည္၀ါလွသည့္ အျဖစ္အပ်က္ဇာတ္ေၾကာင္းမ်ား ရွိေနသည္။ မင္းလွခံတပ္ဟု နာမည္ႀကီးေလာက္ေအာင္ပင္ အျဖစ္အပ်က္တို႔က ျဖစ္ပြားသြားခဲ့သည္ မဟုတ္လား။ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ေနာက္ဆံုး ခံတပ္ႀကီး၊ ေနာက္ဆံုး ဇာတိမာန္ကို ျပသခဲ့ရာ ခံတပ္ႀကီး။ ေခတ္မီမီ ကမၻာၾကည့္ ၾကည့္ျမင္တတ္ေစရန္ သင္ခန္းစာ ေပးသြားခဲ့သည့္ ခံတပ္ႀကီး။ ရင္နင့္ဖြယ္ရာ ေကာင္းလွေအာင္ သူ႔ကြၽန္မခံလိုေသာ စိတ္ဓာတ္တို႔ျဖင့္ အစြမ္းကုန္ ႀကိဳးစားခုခံ ကာကြယ္ခဲ့မႈမ်ား။ ေတာက္ေခါက္သံ၊ ၾကံဳး၀ါးေအာ္ဟစ္သံ၊ ခံျပင္းေဒါသသံမ်ားႏွင့္ ဓားသံ၊ လွံသံ၊ အေျမာက္သံမ်ားကို နားထဲတြင္ လတ္လတ္ဆတ္ဆတ္ ၾကားလိုက္မိသည္ဟု ခံစားလိုက္ရသည္။ တိုက္ခတ္လာေသာ ျမစ္ေလႏုတြင္ ေသြးညီႇနံ႔တုိ႔ ေရာေထြးပါလာခဲ့သည္လား၊ ေနေရာင္ေအာက္တြင္ သစ္ပင္တို႔ လႈပ္ရွားသြားသည့္ အရိပ္တုိ႔က ေအာင္လံတံခြန္ လႊင့္ထူေမာ္ၾကြားခဲ့မႈမ်ားလား ထင္မွားသြားေအာင္ပင္ အုတ္႐ိုးနီနီႀကီး၏ လွည့္စားမႈက ၾကက္သီးထသြားေလာက္ေအာင္ ခံစားလိုက္ရသည္။

ခုႏွစ္သကၠရာဇ္တုိ႔က ေျပာင္းလဲမႈမ်ားစြာ ျဖစ္ပြားသြားခဲ့ၿပီ။ ဆရာႀကီး ေဒါက္တာ သန္းထြန္းစကားကို အျမဲနာယူ မွတ္သားထားမိသည္။ သမိုင္းကို မအေအာင္ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ သင္ယူၾကရမည္။ သမုိင္းတုိ႔က သင္ခန္းစာမ်ားစြာ ေပးသည္မဟုတ္လား။ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ႏိုင္ငံတြင္ သမိုင္းမ်ားစြာ၊ အေထာက္အထားမ်ားစြာ၊ ေခတ္အဆက္ဆက္ ေရွးေဟာင္း လက္ရာမ်ားစြာ က်န္ရွိေနေသးသည္။ ဂ႐ုတစိုက္ ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္မႈ နည္းပါးခဲ့ရာက ယေန႔အခ်ိန္တြင္ေတာ့ ယခင္ေလာက္မဆိုးေတာ့ဟု ေျပာလို႔ရေသာ္လည္း ေျပာင္းလဲေနသည့္ ခုႏွစ္မ်ားထဲမွာပဲ ေရွးေဟာင္းလက္ရာ သမိုင္းအေထာက္အထားမ်ားက တစ္ခုၿပီးတစ္ခု ေပ်ာက္ကြယ္လို႔ ေနဆဲပင္။

မေကြးတိုင္း ေဒသႀကီးအတြင္း ေကြ႕ေခ်ာင္းခံတပ္ႏွင့္ မင္းလွခံတပ္ကို သြားမည္ဆိုလွ်င္ လြယ္ကူေခ်ာေမြ႕သည့္ လမ္းေၾကာင္းကေတာ့ ရန္ကုန္-ျပည္၊ ျပည္ၿမိဳ႕မွ မေကြးၿမိဳ႕သို႔ သြားရာလမ္းအတိုင္း ေအာင္လံ၊ ကိုးပင္မွတစ္ဆင့္ ေတာင္တြင္းႀကီးၿမိဳ႕သို႔ မသြားေတာ့ဘဲ သစ္ရာေကာက္သို႔ ျဖတ္ထြက္သြားရာလမ္းက ခရီးမုိင္ တိုသလို လမ္းလည္းေကာင္းလွသည္။ သစ္ရာေကာက္အေက်ာ္ မနီးမေ၀း အေ၀းေျပး လမ္းမႀကီးကေန မိေခ်ာင္းရဲ လမ္းခြဲမွတစ္ဆင့္ မိေခ်ာင္းရဲၿမိဳ႕ထဲသို႔ မ၀င္ေတာ့ဘဲ ေကြ႕ေခ်ာင္းခံတပ္ကို သြားမည္ဆိုလွ်င္ မလြန္ ဧရာ၀တီ ျမစ္ကူးတံတားအစ ခ်ဥ္းကပ္လမ္းမွ ျမစ္ကိုျဖတ္မကူးေတာ့ဘဲ ပဌနဂိုရ္သို႔ သြားရာလမ္းအတိုင္း လိုက္သြားကာ ပထမဆံုး ေတြ႕ရသည့္ ျမန္မာ့ေရနံ႐ံုး ၀င္းဂိတ္ေပါက္ကေန ျဖတ္သန္းကာ ေျမနီေက်ာက္လမ္းအတိုင္း ေတာလမ္းၾကမ္းၾကမ္းကို ဆက္လက္ေမာင္းႏွင္ကာ ဘယ္ဘက္ျမစ္ဘက္ကို လိုက္သြားပါက ေကြ႕ေခ်ာင္းခံတပ္ႀကီးကို ျမင္ေတြ႕ရမည္ျဖစ္သည္။ လမ္းတစ္ေလွ်ာက္ လမ္းညႊန္ ဆိုင္းဘုတ္ေလးမ်ားကို စိုက္ထူေပးထားသည္။ ျပည္ၿမိဳ႕မွ စတင္ေရတြက္မည္ ဆိုလွ်င္ေတာ့ ေကြ႕ေခ်ာင္းခံတပ္အေရာက္ မိုင္ ၁၀၀ စြန္းစြန္းေလး ေက်ာ္လြန္မည္ ျဖစ္သည္။ မင္းလွခံတပ္သို႔ ဆက္သြားမည္ ဆိုလွ်င္ေတာ့ မလြန္ ဧရာ၀တီ ျမစ္ကူးတံတားႀကီးကို ျဖတ္သန္းကာ မလြန္၊ ယင္းမွတစ္ဆင့္ မင္းလွၿမိဳ႕သို႔ ဆက္လက္လိုက္သြားရမည္ ျဖစ္သည္။

မင္းလွခံတပ္ႏွင့္ ေကြ႕ေခ်ာင္းခံတပ္တုိ႔ကို ျမန္မာသကၠရာဇ္ ၁၂၂၂-၂၃ ခုႏွစ္ (ခရစ္သကၠရာဇ္ ၁၈၆၀-၆၃) တြင္ စတင္တည္၍ ၁၂၂၅ ခုႏွစ္တြင္ ၿပီးစီးခဲ့၏။ ထိုသို႔ တည္ေဆာက္ရာ၌ ျပင္သစ္အီတာလ်ံလူမ်ဳိးမ်ား ျဖစ္ၾကသည့္ ကိုမိုဟိုပယ္ရီ၊ မိုလီနာရီတုိ႔မွ ျမန္မာစစ္ဘက္ အင္ဂ်င္နီယာမ်ားႏွင့္ ပူးေပါင္းတည္ေဆာက္ခဲ့ျခင္းျဖစ္ၿပီး ေကြ႕ေခ်ာင္းခံတပ္တြင္ ေျမတြင္းႏွစ္ဆင့္၊ ကုန္းေပၚတစ္ဆင့္ျဖစ္ကာ၊ မင္းလွခံတပ္ကေတာ့ ကုန္းေပၚခံတပ္ႀကီးျဖစ္သည္။ ခံတပ္တြင္ အရာရွိခန္း၊ ရဲမတ္မ်ားေနခန္း၊ ဆင္က်ံဳး၊ လက္နက္ခဲယမ္း ထားသိုရာ ေနရာမ်ားကို စနစ္တက် အခန္းမ်ားဖြဲ႕စည္း တည္ေဆာက္ထားသည္။ ေကြ႕ေခ်ာင္းခံတပ္တြင္ေတာ့ ေျမတြင္းေရ သိုေလွာင္ႏိုင္ရန္ ေရကန္ႀကီးမ်ားကို ေျမတြင္းတူးထားေပးသည္။

မင္းလွခံတပ္၏ အလ်ားမွာ (အျပင္မွ) ၁၇၃ ေပ ၇ လက္မ၊ ခံတပ္၏ အျပင္အနံမွာ ၁၃၁ ေပ ၄ လက္မ ျဖစ္သည္။ ခံတပ္၏ အတြင္းအလ်ားမွာ ၁၀၈ ေပ ၈ လက္မ၊ အတြင္းအနံမွာ ၈၈ ေပ ၄ လက္မျဖစ္၏။ ခံတပ္အတြင္း ေတာင္ဘက္ႏွင့္ ေျမာက္ဘက္နံရံမ်ားမွ ခံတပ္အေပၚ စႀကၤသို႔တက္ေသာ အုတ္ေလွကားႏွစ္စင္း ရွိသည္။ အေပၚစႀကၤလမ္း အက်ယ္ ၂၁ ေပ ၆ လက္မျဖစ္၍ စႀကၤလမ္းမွ အျပင္အုတ္႐ိုး၏ အျမင့္ ၄ ေပ ၅ လက္မျဖစ္သည္။ ေျမာက္ဘက္မ်က္ႏွာတြင္ ထူးထူးျခားျခား ပထမနံရံ အုတ္႐ိုးကို အျပင္မွ အတန္ခြာ၍ အုတ္႐ိုးတစ္ထပ္ထပ္၍ ကာရံထား၏။ ခံတပ္ေျမာက္ဘက္မ်က္ႏွာ အုတ္႐ိုးႏွစ္ထပ္စလုံး၏ နံရံထုမွာ ၁၇ ေပ ၃ လက္မ၊ အုတ္႐ိုးႏွစ္ခုၾကားရွိ ေျမဖို႔ထားသည့္ ေျမသားထုမွာ ၉ ေပ ၁၀ လက္မရွိ၏။ အေရွ႕ဘက္ မ်က္ႏွာတြင္ နံရံမွာ အေတာ္ပင္ ၿပိဳက်ပ်က္စီးေန၍ လူသြားစႀကၤမွ်သာ က်န္ရွိေတာ့သည္။ ခံတပ္အေပၚထပ္ စႀကၤမွ စႀကၤအုတ္႐ိုးေပၚသို႔တက္ရာ ေလွကားကေလးမ်ား ေထာင့္တိုင္းတြင္ရွိသည္။ ထိုအုတ္႐ိုးေပၚတြင္ ကင္းေစာင့္စစ္သား၏ ေနရာႏွင့္  အလံတိုင္ရွိသည္။



ေကြ႕ေခ်ာင္း ခံတပ္ကေတာ့ အလ်ား ၂၇၅ ေပ၊ အနံ ၉၁၅၅ ေပ၊ အျမင့္  ၁၂ ေပ၊ ထုေလးေပ၊ အုတ္တံတိုင္းျဖင့္ ကာရံထားကာ၊ နံရံပတ္လည္တြင္ ေသနတ္ပစ္ေပါက္ ၁၅၉ ေပါက္ရွိသည္။ အတြင္းတြင္ စစ္သည္ေတာ္ တန္းလ်ားႏွစ္ခု၊ အရာရွိေဆာင္ တစ္ခုထားၿပီး အခန္း ၁၃ ခန္း၊ ထို႔ျပင္ အက်ယ္ ၁၄ေပ၊ အလ်ား  ၁၆၉ ေပရွိ ဆင္မ်ားရွိသည့္ ဆင္က်ံဳး ဥမင္တစ္ခု၊ ေျမကတုတ္ ေလးဆင့္၊ ေျမေအာက္ခံတပ္ႏွစ္ဆင့္တြင္ အလယ္တြင္ ေရသိုေလွာင္ရန္ အလ်ား ၇၂ ေပ၊ အနံ ၁၇ေပ၊ အနက္ ၈၅ ေပ၊ ေျမေအာက္ေရကန္တစ္ခု ရွိသည္။
ခံတပ္မ်ား တည္ေဆာက္ရာ၌ လိုေသာအုတ္မ်ားကို မင္းလွၿမိဳ႕ ေတာင္ဘက္ အင္းဖ်ားဆိုေသာ ေနရာႏွင့္ မင္းလွၿမိဳ႕ အေနာက္ေတာင္ဘက္ ကပ္၍တည္ရွိေသာ လက္လန္ဆိုေသာ ရြာကေလးအနီးရွိ ေနရာမ်ားတြင္ အုတ္ဖုတ္လုပ္ရာ ယခုတိုင္ အင္းႀကီးသဖြယ္ ျဖစ္ေနၿပီးလွ်င္ ေရွးအုတ္ခ်ပ္အခ်ဳိ႕ကို ေတြ႕ရေသး၏။ အဂၤေတခင္းရန္ သဲကိုင္းလွ အထက္ရွိ ျမင္းက်ေတာင္ကမ္းပါးမွ သယ္ယူေပးၾကရေၾကာင္း၊ မင္းလွခံတပ္ ေဆာက္ရာ၌ ေဖာ္စပ္ေသာ အဂၤေတတြင္ ထုံး၊ သဲ၊ ေရ၊ ထန္းလ်က္၊ အုံတုံ၊ ကြၽဲေကာ္မ်ား ေရာစပ္၍ ေမာင္းစင္တြင္ ထည့္ေထာင္းရာ ေစးခြၽဲမွယူၿပီးလွ်င္ နံရံတြင္ ပစ္ၾကည့္ေၾကာင္း၊ ပစ္၍ကြာမက်ဘဲ ကပ္ေနမွ အဂၤေတအျဖစ္ အသုံးျပဳေၾကာင္း ဆိုေလသည္။ ခံတပ္ႏွစ္ခုလံုး၏ တည္ေဆာက္မႈ ကုန္က်ေငြမွာ ေဒါင္းဒဂၤါးက်ပ္ျပားေရေငြေတာ္ ခုနစ္သိန္းေက်ာ္ ကုန္က်သည္ဟု သိရသည္။

ထိုမွ် ႀကီးက်ယ္ခမ္းနားလွသည့္ ခံတပ္ႀကီးမ်ား အတြင္းမွ က်ဴးေက်ာ္လာသူ အဂၤလိပ္စစ္တပ္မ်ားကို ခုခံေတာ္လွန္ခဲ့ၾကျခင္း ျဖစ္သည္။ သို႔ရာတြင္ အားမတန္ မာန္ေလွ်ာ့ရသည့္ အေျခအေနႏွင့္ ရင္ဆိုင္ခဲ့ရေလသည္။ လူအင္အား၊ လက္နက္အင္အား မမွ်တခဲ့သည့္ တိုက္ပြဲ၊ တိုက္ခိုက္မႈဗ်ဴဟာ မမီႏိုင္ခဲ့သည့္ တိုက္ပြဲ၊ ဇာတိမာန္ မခံခ်င္မႈေၾကာင့္သာ အသက္ကို ရင္းခဲ့ၾကျခင္းျဖစ္သည္။ ထိုအရာမ်ားကိုက သက္ရွိဧရာ၀တီသာ စကားေျပာတတ္မည္ဆိုလွ်င္ မေမာမပန္းႏိုင္စြာ ေျပာျပမည္ထင္သည္။ ေျပာေနရင္းပင္ စိတ္အားတက္ၾကြလာမည္ ျဖစ္သလို မခ်ိတင္ကဲ ၀မ္းနည္းရမည္ဟုလည္း ထင္သည္။

၁၉ ရာစုအတြင္း အဂၤလိပ္ႏွင့္ ျမန္မာစစ္ပြဲ သံုးႀကိမ္ျဖစ္ပြားခဲ့ရာ တတိယစစ္ပြဲ၏ ေနာက္ဆံုးခံတပ္ တုိက္ပြဲမ်ားတြင္ ျမန္မာတုိ႔ဘက္မွ သီရိမဟာေဇယ်ေက်ာ္ထင္ဘြဲ႕ရ ေလွသင္းအတြင္း၀န္ ဦးေရႊေမာင္ ဦးေဆာင္သည့္ လူေပါင္း ၃၄၀၀၊ အေျမာက္ ၁၀ လက္၊ စိန္ ၁၀ လုံး အသံုးျပဳခဲ့ၿပီး အဂၤလိပ္တုိ႔ဘက္မွ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ပရင္ဒါဂတ္စ္ ဦးစီးသည့္ သေဘၤာ ၂၄ စင္း၊ တြဲသမၺာန္ ၂၃ စီး လူအင္အား ၉၄၆၇ ဦး၊ အေျမာက္ ၇၇ လက္ ပါ၀င္ၿပီး ၎တို႔အထဲတြင္ ၂၇ လက္မွာ အျမန္ပစ္ စက္ေသနတ္မ်ား ပါ၀င္ခဲ့သည္။

အထက္ျမန္မာျပည္၏ နယ္စပ္မွ စတင္ၿပီး စစ္ေအာင္ခန္းခံတပ္၊ ထူးေပါက္ခံတပ္၊ ေကြ႕ေခ်ာင္းခံတပ္၊ မင္းလွခံတပ္ႏွင့္ ေနာက္ေၾကာင္း အင္အားျဖည့္တပ္တို႔ ျဖစ္ၾကကာ ၁၈၈၅ ခုႏွစ္ ႏို၀င္ဘာ ၁၄ ရက္တြင္ အထက္ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ နယ္စပ္ျဖစ္ေသာ နယ္ျခားေက်ာက္တိုင္ကို ျဖတ္ေက်ာ္ ခ်ီတက္လာသည္။ ၎ေနာက္ စစ္ေအာင္ခန္း ခံကတုတ္ကို ၀ိုင္း၀န္းတိုက္ခိုက္ၾကသည္။ ယင္းမွတစ္ဆင့္ ႏို၀င္ဘာ ၁၆ ရက္တြင္ ဧရာ၀တီျမစ္ ၀ဲယာရွိ ဆင္ေပါင္၀ဲႏွင့္ ေညာင္ပင္ေမွာ္ ခံတပ္မ်ားကို ျဖတ္ေက်ာ္ခ်ီတက္ၿပီး နံနက္ ၈ နာရီ မိနစ္ ၂၀ တြင္ ေဇာင္ျခမ္းရြာေရာက္ကာ အဂၤလိပ္တပ္မ်ားသည္ သေဘၤာေပၚမွ ကမ္းသို႔တက္သည္။ ၁၁ နာရီ ၁၅ မိနစ္တြင္ ထူးေပါက္ခံကတုတ္သို႔ ေရာက္ရွိကာ သံုးနာရီခန္႔ခုခံၿပီး ေနာက္အင္အားခ်င္း မမွ်သျဖင့္ ပန္းေတာ္ျပင္ ကတုတ္သို႔ဆုတ္ကာ မင္းရဲညြန႔္တပ္ႏွင့္ ေပါင္းရသည္။ အဂၤလိပ္တို႔က ထူးေပါက္ခံ ကတုတ္ကို သိမ္းယူကာ မီး႐ႈိ႕ဖ်က္ဆီးပစ္႐ုံ သာမက၊ ျမန္မာတို႔၏ ေၾကးနန္း႐ုံကိုပါ သိမ္းပိုက္လိုက္သည္။

ႏို၀င္ဘာ ၁၇ ရက္ နံနက္ ၈ နာရီတြင္ အဂၤလိပ္ ေရတပ္သည္ ပဌနဂိုရ္ရြာ၏ အထက္နားတြင္ တပ္စြဲကာ ကုန္းေပၚသို႔ တက္ေရာက္တိုက္ခိုက္ရန္ စီစဥ္ကာ တိုက္ပြဲျဖစ္ပြားသည္။ အျပန္အလွန္ ပစ္ၾကခတ္ၾကေသာ အေျမာက္စိန္ေျပာင္းတို႔ အသံကား မိုးၿပိဳသကဲ့သို႔ပင္ လြန္စြာက်ယ္ေလာင္လြန္းလွသည္ဟု ဆိုၾကၿပီး လက္နက္အင္အား မမွ်တျခင္း၊ ကြၽမ္းက်င္မႈ အင္အားမမွ်တေသာ ျမန္မာတို႔မွာ အေရးမသာေတာ့ေခ်။ တတ္ႏိုင္သမွ် ခုခံၾကေသာ္လည္း ေန႔လည္ ၁ နာရီတြင္ ေကြ႕ေခ်ာင္းခံတပ္ က်ဆုံးရသည္။ ထိုတိုက္ပြဲတြင္ ျမန္မာတို႔ဘက္မွ တပ္မွဴး မင္းေက်ာ္သိဒၶိရန္ေအာင္ က်ဆုံးရေလသည္။

မင္းလွခံတပ္ တိုက္ပြဲတြင္ေတာ့ အဂၤလိပ္တို႔ဘက္မွ အမွတ္ ၁၁ ဘင္းေဂါလ္ေျခလ်င္တပ္က ခံတပ္၏ အေနာက္ဘက္ တံခါးမႀကီးဘက္မွ တိုက္ခိုက္ကာ ခံတပ္အေပၚသို႔ ခက္ခဲစြာ တက္ေရာက္ၾကၿပီး ေရတပ္မွလည္း ခံတပ္သို႔ အေျမာက္မ်ားျဖင့္ ပစ္ကူေခ်မႈန္းခဲ့သည္။ တိုက္ပြဲျဖစ္ပြားမႈမွာ ျပင္းထန္လွၿပီး အဂၤလိပ္ ေျခလ်င္တပ္မွ ခံတပ္တံခါးမႀကီးမ်ားကို လွည့္ပတ္၀င္ေရာက္ရန္ ႀကိဳးပမ္းခဲ့ရသည္။ အနီးကပ္ တိုက္ပြဲမ်ားျဖစ္ၿပီး လမ္းခရီးေကြ႕ေကာက္လွသည့္ အတြက္ေၾကာင့္ အဂၤလိပ္တပ္မ်ား အခက္ၾကံဳခဲ့ရေသးသည္။ မည္သို႔ပင္ ခက္ခဲခဲ့ေသာ္လည္း ဆိုခဲ့သလိုပင္ အင္အားခ်င္း မမွ်တေသာေၾကာင့္ ညေန ၃ နာရီ ၁၅ မိနစ္တြင္ မင္းလွခံတပ္မွာ အဂၤလိပ္တို႔ လက္ေအာက္သို႔ က်ဆုံးျခင္း ခံလိုက္ရေလသည္။ ထိုတိုက္ပြဲတြင္ ျမန္မာတို႔ဘက္မွ တပ္သား ၁၇၀ ခန္႔က်ဆုံးၿပီး ၂၇၆ ဦးခန႔္ အဖမ္းခံရေလသည္။

ဤေနရာတြင္ ေကြ႕ေခ်ာင္းခံတပ္ တိုက္ပြဲျဖစ္ပြားေနစဥ္တြင္ မႏၲေလးလႊတ္ေတာ္မွ အဂၤလိပ္တပ္မ်ားအား ခုခံမတိုက္ခိုက္ရ၊ ခုခံလွ်င္သူပုန္ဟူေသာ ေၾကးနန္းေရာက္လာခဲ့ၿပီး ထိုေနာက္တစ္ဖန္ ရန္သူအဂၤလိပ္တို႔အား ဆက္တိုက္ ေနာက္ထပ္စစ္ကူမ်ား ပို႔ေပးသည္ဟူေသာ ေၾကးနန္းေရာက္လာျပန္သည္။ သူ႔ကြၽန္မခံခ်င္စိတ္ ဇာတိမာန္စိတ္မ်ားေၾကာင့္ အမိန္႔အာဏာကို ဖီဆန္ကာ တုိက္ခဲ့သည့္ တိုက္ပြဲမ်ားျဖစ္သည္။ ခံတပ္တိုက္ပြဲမ်ား အၿပီးတြင္ေတာ့ ေနာက္ပိုင္းတိုက္ပြဲမ်ားမွာ ျပင္းထန္ျခင္း မရွိေတာ့သလို ျမန္မာႏိုင္ငံအထက္ပိုင္း ၿမိဳ႕မ်ားကို ဆက္တိုက္သိမ္းယူခဲ့ကာ မႏၲေလးနန္းေတာ္အေရာက္ အဂၤလိပ္မ်ား ခ်ီတက္သြားၾကသည္။ ႏို၀င္ဘာ ၂၉ ရက္တြင္ ျမန္မာမ်ား အၿပီးတုိင္ လက္နက္ခ်လိုက္ရသည္။

အျဖစ္အပ်က္တို႔က အေ၀းတြင္ က်န္ခဲ့ၿပီ။ ယခုေတာ့ သမိုင္းျပယုဂ္ အေနျဖင့္သာ ခံတပ္ႀကီးမ်ား ရွိေနေတာ့သည္။ ႏိုင္ငံျခားသား ခရီးသြားမ်ားက တအံ့တၾသ လာၾကည့္ၾကသည္။ ျမန္မာစိတ္ဓာတ္ကို သိျမင္ခြင့္ ရခဲ့သည္။ မင္းလွခံတပ္ဆီသို႔ ၿပီးခဲ့သည့္ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္အတြင္း ကမၻာလွည့္ ခရီးသြား ၃၂၀၀ ေက်ာ္ လာေရာက္ လည္ပတ္ခဲ့သည္ဟု ယဥ္ေက်းမႈ ၀န္ႀကီးဌာနက သိရသည္။ မင္းလွခံတပ္ႀကီး၏ ျမစ္ဘက္ျခမ္းတြင္ေတာ့ ျမစ္ေရတိုက္စား ကမ္းပါးၿပိဳက်မႈေၾကာင့္ ခံတပ္အစိတ္အပိုင္းအခ်ဳိ႕ ၿပိဳက်ပ်က္စီးခဲ့ရၿပီး အ႐ုပ္ဆိုး အက်ည္းတန္မႈကို ျဖစ္ေပၚေနေစေတာ့သည္။ ထိန္းသိမ္းမႈမ်ားမွာလည္း ယူနက္စကိုနည္းက် မထိန္းသိမ္းႏိုင္ျခင္းအတြက္ ယခုေခတ္ေပၚ အုတ္မ်ားႏွင့္ ယခင္လက္ရာမ်ား ေရာေႏွာထားမႈေၾကာင့္ ေရွးေဟာင္းလက္ရာမ်ား ထိခိုက္မႈမ်ားရွိေနသည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္း ေရေၾကာင္းခရီးျဖင့္ လာေရာက္လည္ပတ္သူ ကမၻာလွည့္ ခရီးသြားမ်ား၏ ခရီးတြင္ မင္းလွခံတပ္မွာ မ၀င္မျဖစ္ ၀င္ေရာက္ၾကည့္႐ႈရမည့္ ေနရာျဖစ္သည့္အတြက္ ဂ႐ုျပဳ ထိန္းသိမ္းထားသင့္သည္။

ေကြ႕ေခ်ာင္းခံတပ္ကိုေတာ့ ေရေၾကာင္းခရီးမွ ၀င္ေရာက္ရသည္မွာ မလြယ္ကူျခင္း ကုန္းလမ္းမမွာလည္း လမ္းၾကမ္းႏွင့္ အစိုးရ႐ံုး၀င္းအတြင္းမွ ျဖတ္သန္းသြားရသည့္အတြက္ လူသူအေရာက္အေပါက္ နည္းလွသည္ မင္းလွခံတပ္လိုမ်ဳိး အေစာင့္မ်ားမရွိ။ ေတာထဲတြင္ ထီးထီးမားမား သီးသန္႔ရွိေနသည္။ ေကြ႕ေခ်ာင္းခံတပ္မွာ မင္းလွခံတပ္ထက္ ပိုမိုႀကီးမားသလို ပ်က္စီးမႈလည္း နည္းပါးျခင္း ေျမေအာက္ဥမင္ ေရကန္မ်ားလည္းရွိရာ ကမၻာလွည့္ ခရီးသြားမ်ားအတြက္ ပိုမိုေလ့လာစရာ ျဖစ္ေသာ္လည္း အမ်ားစုမွာ မင္းလွခံတပ္တြင္သာ ခရီးၿပီးသည္။ ေရလမ္းခရီးမွ အလြယ္တကူ တက္ေရာက္ႏိုင္သည့္ လမ္းမ်ဳိးကို အေကာင္အထည္ ေဖာ္ေပးကာ ေရွးေဟာင္းသုေတသန ႐ံုးတစ္ခုလည္း အနီးတြင္ ရွိေနသင့္သည္။

အဓိကအားျဖင့္ေတာ့ ဇာတိမာန္ စိတ္ဓာတ္ကို ျပသရာ ဧရာ၀တီ၏ ေနာက္ဆံုးခံတပ္ တိုက္ပြဲမ်ား ျဖစ္ပြားသြားရာ ေနရာမ်ားကို ယခုထက္ ပိုမိုထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္ကာ အနာဂတ္ႏိုင္ငံ့မ်ဳိးဆက္မ်ားအတြက္ မအေစရန္ ျပသရမည့္ ေနရာျဖစ္သည္။ ေရွးေဟာင္း ဗိသုကာ လက္ရာမ်ားအျဖစ္ေရာ စိတ္ဓာတ္ေရးရာအရ သမုိင္းမွတ္တမ္းမ်ား အပါအ၀င္ အဘက္ဘက္မွ တန္ဖိုးရွိလွသည့္ ခံတပ္ႀကီးမ်ားကို ထိန္းသိမ္းမႈ အားမနည္းေစခ်င္ပါ။ ယေန႔အခ်ိန္ထိေတာ့ ခံတပ္ႏွစ္ခုက ျမစ္ဧရာေဘးတြင္ ထီးထီးမားမား ရွိေနေသးသည္။ ေနာင္ဘယ္အခ်ိန္ထိမ်ား ရွိေနဦးမည္လဲ ဆိုတာကေတာ့…။
Writer:
ေ၀လင္း (ျပည္)