ျမတပူ(သို႔) ေရွးေခတ္ ျမန္မာ့အေျမာက္

ျမတပူ(သို႔) ေရွးေခတ္ ျမန္မာ့အေျမာက္
==•==•==•==•==•==•==•==•==•==•
ေရွးေခတ္က ျမန္မာ့စစ္တပ္အတြက္ အားထားရေသာ စစ္လက္နက္ပစၥည္းမ်ားတြင္ အေျမာက္၊စိန္ေျပာင္း၊ ျမတပူဟူ၍ ပါရွိသည္ကို သမိုင္းေလ့လာဖူးသူတိုင္း သတိထားမိၾကမည္ဟု ထင္ပါသည္ ။
ေရွးေခတ္ျမန္မာ့စစ္လက္နက္ခဲယမ္းမီးေက်ာက္ ပစၥည္းမ်ား၌ အေျမာက္၊ စိန္ေျပာင္း၊ ျမတပူ တို႔သည္ထူးျခား၍ စိတ္ဝင္စားဖြယ္ေကာင္းၿပီး အသံုးဝင္ေသာ စစ္လက္နက္ပစၥည္းမ်ား
ျဖစ္ၾကသည္။
အေျမာက္သည္ စစ္ေရးတြင္မ်ားစြာ အားထားရေသာ လက္နက္ပစၥည္းတစ္ခု ျဖစ္သည္ သာမက ႏွစ္ႏိုင္ငံ ခ်စ္ၾကည္ေရး ဧည့္သည္ေတာ္ မ်ားအား ႀကိဳဆိုရာတြင္လည္းေကာင္း၊ ႏိုင္ငံေရးအရ အခ်က္အခ်ာက်ေသာ ေန႔ထူးေန႔ျမတ္ႀကီးမ်ား က်င္းပရာတြင္ လည္းေကာင္း၊ အေျမာက္ကို တခမ္းတနား ပစ္ေဖာက္ကာ ဂုဏ္ျပဳေလ့ရွိသည္။
ထိုစစ္လက္နက္မ်ားျဖစ္ၾကေသာ အေျမာက္၊ စိန္ေျပာင္း ႏွင့္ ျမတပူ တို႔ထဲတြင္ ျမတပူ
ဆိုေသာ ထူးဆန္းေသာ နာမည္ရွိသည့္
အေျမာက္လက္နက္ကို စာဖတ္သူမ်ား
သတိထားမိၾကပါလိမ့္မည္ ။
ထိုျမတပူ ဆိုေသာ အေျမာက္လက္နက္ဟာ အျခားေသာ စိန္ေျပာင္း ၊ အေျမာက္မ်ား ႏွင့္ ပံုပန္းသဏၭာန္မည္သို႔ ကြာျခားသည္၊ အသံုးျပဳပံု အသံုးဝင္ပံုျခင္းမည္သို႔ ကြာျခားသည္ကိုလည္း ခြဲျခားသိခ်င္ၾကမည္ဟု ယူဆသျဖင့္ ျမတပူအေၾကာင္း ရွာေဖြလို႔ရသမွ်ကို တင္ဆက္ေပးပါရေစ။
စိန္ေျပာင္း၊ အေျမာက္၊ ျမတပူ ဟူေသာ အသံုးအႏႈန္းကို အေစာဆံုးေတြ႕ရွိရသည္မွာ သကၠရာဇ္ ၇၆၆ - ၇၆၇ ခုႏွစ္မ်ားတြင္ ရာဇာဓိရာဇ္ႏွင့္ ဘုရင္မင္းေခါင္တို႔ ဆင္ႏႊဲေသာ မြန္-ျမန္မာ ႏွစ္ ၄၀ စစ္ပြဲအတြင္းတြင္ ျဖစ္ခဲ့ေသာ
တိုက္ပြဲမ်ားတြင္မွ ေတြ႕ရွိရ၏။ မြန္ဝန္ႀကီးဗညာဒလ ေရးသားျပဳစုေသာ မွန္နန္းရာဇ၀င္ေတာ္ႀကီး၌ "မြန္မင္း ရာဇာဓိရာဇ္လည္း ဟံသာဝတီက ဆန္တက္၍ ျပည္ၿမိဳ႕သို႔ေရာက္လွ်င္ အႀကိမ္ႀကိမ္ လုပ္ႀကံသည္။ ျပည္ၿမိဳ႕တြင္းက ေျပာင္းေသနတ္၊ အေျမာက္ျမတပူတို႔ႏွင့္ ျပင္းစြာ ပစ္ခတ္ေသာေၾကာင့္ ၿမိဳ႕ကိုမတက္၀ံ့၊ သူရဲသူခက္ အေသအေပ်ာက္မ်ားလွ်င္ ျပည္ၿမိဳ႕ကခြာ၍ ေျမထဲသို႔ ဆန္ရေလ၏” ဟု ေဖာ္ျပထားသည္။
ထို႔ေၾကာင့္ ျမတပူဟူေသာ စစ္လက္နက္ဟာ
အင္းဝ - ဟံသာဝတီ ႏွစ္ ၄၀ စစ္ပြဲအတြင္း
အသံုးျပဳခဲ့ေသာ ႏွစ္ေပါင္း ၄၀၀ ေက်ာ္ သက္တမ္းရွိ စစ္လက္နက္ ျဖစ္ေၾကာင္း ေကာက္ခ်က္ခ်ႏိုင္ပါသည္။
ထိုျမတပူ၏ပံုပန္းသဏၭာန္ ႏွင့္ အေျမာက္ စိန္ေျပာင္းတို႔မွာ ဆင္တူေသာ္လည္း ကြဲျပားျခားနားမႈေတာ့ ရွိပါသည္။ ျမတပူ ဟာ အေျမာက္ စိန္ေျပာင္းကဲ့သို႔ ေျပာင္းတို၊ ေျပာင္းရွည္ မ်ားအတြင္း ဗံုးသီး၊ ဗံုးဆန္ထည့္ၿပီး ေနာက္မွ ယမ္းကို မီးရွိဳ႕ေပါက္ကြဲေစၿပီး ဗံုးသီး၊ ဗံုးဆန္ကို ယမ္းေပါက္ကြဲအားျဖင့္ တြန္းထုတ္ေစေသာ လက္နက္မ်ဴ ိးမဟုတ္ပါ။
ျမတပူတြင္ အသံုးျပဳေသာ ေျပာင္းသည္ အတန္ငယ္ရွည္ေသာ ေျပာင္းရွည္ျဖစ္ၿပီး ၎ ေျပာင္းရွည္ကို ေၾကးသြန္း၊ ေငြသြန္းၿပီး ေပါ့ပါးေအာင္ လုပ္ထားသည္ဟု သိရသည္ ။ ထို႔ေနာက္ အလြယ္တကူ ေရႊ႕ေျပာင္း၍ရေအာင္ ဘီးတပ္လွည္း၊ ယဥ္မ်ားတြင္ တင္၍ အသံုးျပဳရသည္။
ျမတပူသည္ အေျမာက္ စိန္၊ေျပာင္းတို႕ေလာက္ ေလးပင္မႈမရွိပဲ ေျပာင္းသည္လည္း သိပ္ထူျခင္းမရွိဟု ဆိုသည္ ။ထို႔အျပင္ အေျမာက္၊ စိန္ေျပာင္းကဲ့သို႔ ေျပာင္းတြင္ ေနာက္ပိတ္မပါပဲ ဒိုးရွိဳေပါက္ဟုသိရသည္။
ထို႔ျပင္ ယမ္းကိုပံုကာ မီးရွိဳ႕ရေသာ နားခြက္လည္းမပါေခ်။ ျမတပူသည္ ေျပာင္းဝ ၄လက္မ မွ ၆လက္မ အထိ က်ယ္ၿပီး ၄ေပ မွ၆ေပ အထိ ရွည္လ်ားေလ့ရွိသည္”ဟု ေဖာ္ျပထားသည္။
ျမတပူတြင္ ထည့္သြင္း အသံုးျပဳရသည့္ အရာမွာ ဗုံးဆံ၊ ဗုံးသီးကဲ့သို႔ လံုးဝန္းေသာ
သံလံုး၊ ေၾကးလံုး မဟုတ္ပဲ ၊ ဒံုးပ်ံကဲ့သို႔ ရွည္ၿပီး၊ေနာက္တြင္လည္း ပဲ့ထိန္းကဲ့သို႔အၿမီးပါေသာ ယမ္းေခ်ာင္း၊ ယမ္းေတာင့္သာျဖစ္သည္ ။
ထိုအရာဟာ ဘာႏွင့္ဆင္တူသလည္းဆိုေတာ့
သီတင္းကၽြတ္ကာလတြင္ ကေလးမ်ား ကစားေလ့ရွိေသာ ရႊီးဒိုင္းႏွင့္တူသည္ ။ ယမ္းစႀကိဳးကို မီး႐ွိဳ႕လိုက္ပါက ရႊီးဒိုင္းသည္ သူ႕ဟာသူ ေလေပၚသို႕ တြန္းကန္ၿပီး တက္သြားကာ အရွိန္ကုန္သည့္အခါ ေပါက္ကြဲသြားသကဲ့သို႔ပင္ ျမတပူက်ည္ေတာင့္ဟာလည္း သူ႔ အေတာင့္အတြင္းထည့္သြင္းထားေသာ ယမ္း၏ ေပါက္ကြဲအားကိုပင္ အရွိန္ယူကာ ေလေပၚသို႔ တြန္းကန္ တက္သြားၿပီး အရွိန္ကုန္ပါက ေပါက္ကြဲသြားသည့္အမ်ဴ ိးပင္ျဖစ္သည္ ။
ရႊီးဒိုင္းအႀကီးစားသေဘာမ်ဴ ိး ျဖစ္ေသာ္လည္း အၿမီးပါရွိေသာေၾကာင့္ လိုရာခရီးကို တည့္မတ္စြာ ေရာက္ရွိေစၿပီး ခ်ိန္ထားေသာ ေျပာင္း၏ လမ္းေၾကာင္းပစ္မွတ္ အတိုင္းပင္ လြဲေခ်ာ္မႈ မရွိေစပဲ လိုရာသို႔ တည့္မတ္စြာ ေရာက္ရွိေပါက္ကြဲေစႏိုင္သည္။
ျမတပူေတာင့္ျပဳလုပ္ရာတြင္ ဒံုးက်ည္ကဲ့သို႔ ရွည္ေသာ လံုးဝန္းေသာ က်ည္ဆံေတာင့္ျဖစ္ေအာင္ ၊အေခါင္းေပါက္ ျဖစ္ေအာင္ ေၾကး၊သံကၽြတ္မ်ားျဖင့္
သြန္းရသည္ဟုဆိုသည္ ။ တခါတရံ ေၾကး၊သံမရႏိုင္တဲ့ အခါမ်ားမွာ မီးသင္းထားေသာ ဝါးဆစ္ကိုပင္ အသံုးျပဳသည္ဟု သိရသည္။ ထို က်ည္ဆံေတာင့္အတြင္းထဲသို႔ ပထမဦးစြာ ကန္႔ႏွင့္ေရာထားေသာ
ယမ္းျပင္းကို က်စ္လစ္ေအာင္သိပ္သည္းစြာ
သံုးပံု တစ္ပံုခန္႔ ထည့္ရသည္ ။ အဲဒီေနာက္တြင္မွ ယမ္းစိမ္း၊ မီးေသြးမႈန္႔၊ ေက်ာက္မႈန္႔၊ မီးစုန္း၊ ကန္႔တို႔ အခ်ဴ ိးခ် စပ္ထားေသာ ယမ္းေပ်ာ့မႈန္႔ကို သိပ္ထည့္ရသည္။ ထို႔ေနာက္ ယမ္းႀကိဳးကို အလယ္အူေၾကာင္းတြင္ ထည့္သြင္းၿပီး ေနာက္ပိတ္ကို ေလလံုေအာင္ ခ်ိတ္ျဖင့္ ပိတ္ရသည္ဟု ဆိုသည္ ။ ထို႔အျပင္ အေရွ႕သို႔ တည့္မတ္စြာ ပ်ံသန္းသြားႏိုင္ရန္
အေနာက္တြင္ အၿမီးတပ္ေပးရသည္။
ထို႕ေနာက္ ယမ္းႀကိဳးေရမစိုေအာင္ ေျခာက္ေသြ႕စြာထားရသည္။
အသံုးျပဳသည့္အခါ ျမတပူက်ည္ဆံေတာင့္ကို ေျပာင္း၏ အေနာက္မွထည့္သြင္းၿပီး ယမ္းႀကိဳးေပၚေအာင္ထားရသည္ ။ ထို႔ေနာက္ ဘီးတပ္လွည္းႏွင့္ ေျပာင္းကို လိုသလိုေရြ႕ကာ ပစ္မွတ္ကို တည့္မတ္စြာခ်ိန္ၿပီး ယမ္းႀကိဳးစနက္တံကို မီးရွိဳ႕ရသည္။
ယမ္းႀကိဳးစနက္မွ မီးဟာ ပထမဦးစြာ ယမ္းေပ်ာ့ကိုကူူးသြားသည့္အတြက္ ျမတပူဟာ အားတခုျဖင့္ ေပါက္ကြဲတြန္းကန္ၿပီး ေျပာင္းတေလွ်ာက္ အရွိန္ျပင္းစြာ ပ်ံထြက္သြားသည္။ ထို႕ေနာက္ တေျဖးေျဖးမီးဟာ ျမတပူေတာင့္အရင္းနားရွိ သိပ္သည္းဆျပင္းေသာ ယမ္းျပင္းရွိရာေနရာ အေရာက္တြင္ ျမတပူသည္ ျပင္းထန္စြာေပါက္ကြဲသြားေတာ့သည္ ။
ထို႔ေၾကာင့္ ျမတပူလက္နက္ဟာ အေျမာက္ ၊ စိန္ေျပာင္းကဲ့သို႔ အလွမ္းကြာေဝးေသာ ပစ္မွတ္မ်ားကို မွန္းဆၿပီး အေဝးကေန ပစ္ခတ္၍မရေသာ္လည္း ၿမိဳ႕သိမ္းတိုက္ပြဲမ်ားႏွင့္ အနီးကပ္ ရင္ဆိုင္တိုက္ပြဲမ်ားတြင္ ပစ္မွတ္မ်ားကို တည့္မတ္စြာ ပစ္ခတ္ႏိုင္သည့္အတြက္ မ်ားစြာ အသံုးဝင္လွသည္။
ျမန္မာ့စစ္သမိုင္းတြင္ ျမတပူကို အထူး အားကိုးအားထားျပဳခဲ့ေၾကာင္း ဦးကုလားရာဇဝင္ႏွင့္ မွန္နန္းရာဇဝင္ေတာ္ႀကီးတြင္ ေဖာ္ျပခဲ့ေသာ သကၠရာဇ္ ၇၇၁ခုႏွစ္တြင္ ဘုရင္မင္းေခါင္ႏွင့္ ရာဇဓိရာဇ္တို႔ တိုက္ပြဲျဖစ္ပြားခဲ့သည့္ ‘ဘားနံတိုက္ပြဲ’ အေၾကာင္းတြင္ အထူးတလည္ပါရွိသည္။
ကုန္းေဘာင္ေခတ္ဦးတြင္လည္း အေျမာက္ ႏွင့္ စိန္ေျပာင္း ၊ ျမတပူတို႔ကို အေလးေပး
ထုတ္လုပ္သံုးစြဲခဲ့ေၾကာင္း ကုန္းေဘာင္ေခတ္
စစ္သမိုင္းမ်ားတြင္ ပါရွိသည္။
အယုဒၶယၿမိဳ႕ကို ဝန္းရံလုပ္ၾကံစဥ္က က်ည္ဝ ႏွစ္မိုက္၊ အလ်ား ခုႏွစ္ေတာင္၊ က်ည္ေစ့
လံုးပတ္ ႏွစ္ထြာ၊ အခ်ိန္ ငါးဆယ္ ထိုဗံုးအေျမာက္ႏွင့္ မီးျဖဴ မီးဝါသြတ္ ထားေသာ ျမတပူဆန္တို႔ျဖင့္ ညေနညေနတိုင္း …… ၿမိဳ႕တြင္းသို႔ ဆယ္လံုးဆယ္လံုးစီ မျပတ္ပစ္ခတ္ ေစေၾကာင္း ယိုးဒယား-ျမန္မာ စစ္သမိုင္းေမာ္ကြန္းတြင္ ပါရွိေလသည္။
ကိုးကား - သန္းဝင္းလိႈင္္(ျမန္မာအေျမာက္)
- မွန္နန္းရာဇဝင္ ( ဦးကုလား)
- ဦးေမာင္ေမာင္တင္( ေရႊနန္းသံုး....)
နမူနာ ျပထားသည့္ ပံုမွာ ေရွးေခတ္ ကိုးရီးယား ေတာ္ဝင္တပ္ေတာ္ အသံုးျပဳသည့္ ခ်ဴ ံထံုးေခၚ ျမတံပူအေျမာက္မ်ားပင္ျဖစ္သည္။ ဂ်ဴ ိဆြန္း ဂ်ပန္ အင္ဂ်င္းႏွစ္ စစ္ပြဲမ်ားအတြင္း အသံုးျပဳခဲ့ၿပီး ယခု ျပထားသည့္ပံုမွာ ဂ်င္းဂ်ဴ ခံတပ္တြင္ ထားရွိေသာ ျမတံပူမ်ားျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္ ျမန္မာ့ ျမတံပူႏွင့္ အနည္းငယ္ ကြာျခားပါတယ္။ ခ်ံဴ ထံုးက ယမ္းရဲ႕ တြန္းကန္အားနဲ႔ ပစ္လႊတ္ရတာ ျဖစ္ၿပီး ျမတံပူကေတာ့ အေျမာက္ေျပာင္းထဲ ထည့္သြင္းကာ စနက္တံကို မီးရွဴ ိ႕ ပစ္လႊတ္ရပါသည္။ စာဖတ္သူတို႔ ျမင္ေယာင္မိေစရန္ ျမန္မာ့ ျမတံပူပံုကို ရွာေဖြခဲ့ေသာ္လည္း မေတြ႕ခဲ့ေသာေၾကာင့္ ယခုပံုကို ထည့္သြင္း အသံုးျပဳခဲ့ပါသည္။ ပအ္ုိ႔ဝ္ မီးလႊတ္ပြဲေတာ္ဟု ေခၚဆိုသည့္ နီလူးဖိုင္ဒံုးက်ည္မ်ားႏွင့္ ခပ္ဆင္ဆင္ျဖစ္ပါသည္။
‪#‎SwamHtet‬